BABIY YAR

da Yevgeni Yevtushenko

Ye BABIY YAR ne esas monumento.
Abrupt inklino kom tomb-petro kruda.
Pavoras me. Hodie me sam-enta
Es kun la ipsa naciono juda.

Nun semblas a me ke me esas judo.
Yen - vagas me en ancien Egiptia,
Yen - mortas me ye krucifixo ligna,
Til nun vunduri mea sang-exudas.

Yen ke me esas Dreyfus, stabo-militisto.
L'borgezo - mea denuncint e judiciisto.
Me - en karcero. Mankas la fortuno.
Persekutit, sputur-kovrit e kalumniit.
Ed ula damo kun denteli beligit
Kriante pulsas a me parasuno.

Yen - puerulo me en Belostok,
Pro sango-flaki me es hororanta.
Violenteri kun nud-denta boki
Per vodko ed onyono odoranta.

Me es senpova, forjetit per boto.
Imploras vane me la bestiatri.
Kun "Batez judi, salvez Rusia!" moto
Ul butikisto violacas mea matro.

Oh, mea rus populo! Me reputas
Tu internacionalist esence.
Ma ofte ti qui manuin hav nepura
De tua nomo agis senkoncience.

Me sav ke tu tener es e senruza.
E quant' abjekta es ke sen hezito
Per "Uniono di Populo Rusa"
Antisemidi es su-nomizita.

Semblas a me ke me es Anna Frank,
Frajila qual' brancheto en aprilo.
Me amas. E me ne bezonas frazi,
Bezon nur ke l'okuli tua brilez.

Vidar, flarar ni povas tante poko!
Cielo, flori es interdiktita.
E tamen multo esas permisita -
Interembracas ni en ic obskura loko.

- Kad onu ir adhike?
- No, to grondas
  Printempo ipsa, ol adhike venas.
  Ed venez tu a me, e labii donez.
- Kad forsas pordon on?
- Tu miskomprenas...

...Che BABIY YAR susur sovaj herbaji.
Arbori-judiciisti vek de vento.
Senvoce hike krias cirkumaji,
Me sentas ke grizeskas kapo lente.

Me ipsa esas kom senvoca krio,
qua sonas super mili sepultita.
Me hike - singla olda masakrito,
Me - singla yuno hike parpafita.

Memorez! - Me repetas kom impero.
«Internacionalo» sonegeskez
Pos ke por omna tempi sur la Tero
Antisemido lasta sepultesos.

En mea sango es nul sango juda,
Ma irg antisemido atakera
Men odias same kam la judon,
Pro to me esas Ruso vera!

NOTO:

Ca tradukuro aparis pos ke ye fino di januaro 2020 germana idisto Eberhard Scholz propozis a me tradukar ol en Ido. Pos eventinta ye 2020 yaro la kinesma Mondala Holokausto-forumo to semblabas a me tre oportuna e me quik sustenis ta ideo.

Pos valoroza konsili da Gonçalo Neves la tradukuro prenis sua aktual aspekto.

KANSONO PRI TERO

da Vladimir Visotskiy

Qua dicabis "Es omno brulita,
Hike on nule semos de lore"?
Dicis qua ke la Ter' es mortinta?
No, ol nur celas su provizore.

Privacar de matreso la Tero
Sam es kam ekcherpar maro plena.
Onu brulis la Tero, ka vera?
No! Ol es nigreskint pro chagreno.

La tranchei trasekis ter-pelo,
E krateri-vunduri beadas.
Nudigita nervaro dil Tero
Esas nun doloroz alta-grade.

Tolerem es la Tero vartant.
On ne kredez ke l'Tero es kripla!
Qua dicabis ke ol ne plus kant,
Ke silenco etern es posibla?

Ne lasante su bitre jemar,
Son la Tero ek sua vunduri.
Olu es nia anmo. Fular
Anmon ne posibles bot-presure.

Kredis qua ke la Tero brulesis?
No, ol nur celas su provizore.

NOTO:

Traduko di ca kansono havas sua trista historio.
En februaro di 2016 Tiberio Madonna recevis e-letro da Marlena Zimna, la fondinto e la direktanto di Polona Muzeo di Vladimir Visotskiy, kun invito por partoprenar internaciona projeto "Vladimir Visotskiy en diversa lingui. Nova traduki".
S-rino Zimna demandis de Tiberio M. tradukar aden Ido adminime un ek poemi da V. Visotskiy.
Tiberio M. racionoze rekomendis a s-rino Zimna me kom tradukanto de Rusa ad Ido.
Me prenis la invito da Marlena Zimna e kun afabla helpo di Tiberio Madonna tradukis un ek kansoni da V.Visotskiy.
Pronta tradukuro en aprilo di 2016 me sendis a s-rino Zimna. Tamen mea letro restis sen respondo. Ek internet-novaji me saveskis ke s-rino Marlena Zimna livis nia mondo pos tre grava maladeso. Mea letro tardeskis. E nun me komprenas ke la letro ne povis ne tardesar nam M.Zimna sendis a me ta letro kun invito ante semano til sua morto.
Tamen multa monati plu pose ca tradukuro esis publikigita ye internet-pagino di la projekto da sucedanti di elua afero.

NOKTAL UCELO

da Konstantin Nikolskiy

Pri quo noktal ucelo kantas,
La sola en silenco autunal?
Pri to, de quo lu balde su-separos,
Quo venos nur en sonji nostalgial,

Pri ke ja morg[e] ye longa disto
Flugeskos lu per ali extensit
Pri ke nul-senca es vivar sen risko
Pri ke la Lumo esos ya vinkint...

Noktal kansoni dal ucelo auguroza
Nutrabas mea anmo poetal.
Subite me komprenis simpla kozo -
Desfacilesos vorti adial.

Ye kold' matino nur sendinte
Vers me gorgeo tua adiant,
Noktal ucelo, flugez senhezite,
Me finos tua kant[o] kom sucedant
 

DU ULU

Tra sam fenestro spektis du:
pluvegon, fangon vidis unu,
ma altru - foliaral ornuro,
auroro e cielo blu...
Tra sam fenestro spektis du...